Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου 2011

Πεζοπορία στον Εθνικό Δρυμό Αίνου

















Με την ολοκλήρωση του έργου της διάνοιξης των μονοπατιών στον Εθνικό Δρυμό Αίνου, έχετε τη δυνατότητα να κάνετε πεζοπορία σε πέντε μονοπάτια:

Διγαλέτο - Μέγας Σωρός

Επάνω Εζά - Μελίσσι

Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης - Χιονίστρα

Κισσός - Πετάσι - Μέγας Σωρός - Πετάσι

Βλαχάτα - Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (Φωτ.).

Σύντομα θα δημοσιευτούν περισσότερες πληροφορίες γι' αυτά.

Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου 2011

Τα άλογα του Αίνου


Στα νοτιοανατολικά όρια του Εθνικού Δρυμού του Αίνου και λίγα χλμ. μετά το χωριό Αργίνια σε υψόμετρο 1300-1400m διαβιούν τα άγρια άλογα της Κεφαλονιάς. Βιότοπος τους είναι η περιοχή του μοναστηριού της Ζωοδόχου Πηγής. Εκεί υπάρχει και η μοναδική πηγή του Αίνου. Τα άλογα αυτά κατάγονται από τα αντίστοιχα της φυλής της Πίνδου και το λατινικό τους όνομα είναι Equus cabalus. Η ύπαρξη τους οφείλεται στην συνήθεια των ντόπιων κατοίκων να διατηρούν ελεύθερα κοπάδια αλόγων στο βουνό, για να μη τα συντηρούν. Εγκαταλήφθηκαν μετά το Β' παγκόσμιο πόλεμο στην άγρια φύση και τη φυσική επιλογή και διατηρήθηκαν μέχρι και σήμερα σε ολιγάριθμες αγέλες. Η διαβίωσή τους στις σκληρές συνθήκες της περιοχής τα βοήθησαν να δημιουργήσουν ιδιαίτερα μορφολογικά χαρακτηριστικά: ύψος 1.15-2.25 m, χαίτη και ουρά πυκνή, στήθος στενό και βαθύ. Τα συνήθη χρώματα των αλόγων είναι σκούρο καφέ, μαύρο, ανοιχτό καφέ και άσπρο. Τα άλογα σχηματίζουν τους καλοκαιρινούς μήνες αγέλη των 10-15 ατόμων, ενώ έχουν παρατηρηθεί και ομάδα 2-3 ατόμων. Ο πληθυσμός τους έχει μειωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια. Ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου δείχνει έντονο ενδιαφέρον για την προστασία και τη διατήρηση αυτού του ιδιαίτερου πληθυσμού αλόγων της Κεφαλονιάς. Τα άλογα παρατηρούνται διακριτικά από το επιστημονικό προσωπικό και το προσωπικό φύλαξης του Φορέα και καταγράφεται ο πληθυσμός τους (Πήγη Ν. Κατσούνη).

Παρασκευή 2 Δεκεμβρίου 2011

Προκήρυξη Πρόχειρου Διαγωνισμού επιλογής ανάδοχου για την Ανάθεση Παροχής Υπηρεσιών με τίτλο: «Παροχή Υπηρεσιών Λογιστικής Υποστήριξης»

Παρακαλούμε για κατέβασμα της περίληψης ανακοίνωσης ακολουθείστε το παρακάτω link:
Περίληψη ανακοίνωσης λογιστικής υποστήριξης
Παρακαλούμε για κατέβασμα της προκήρυξης ακολουθείστε το παρακάτω link:
Ανακοίνωση προκήρυξης λογιστικής υποστήριξης

Προκήρυξη Πρόχειρου Διαγωνισμού με τίτλο: «Υποβοήθηση στην καταγραφή, παρακολούθηση και αειφόρος διαχείριση της χλωρίδας του Εθνικού Δρυμού Αίνου

Παρακαλώ ακολουθήστε το παρακάτω link για την:
Perilipsi Anakoinosis prokirixis xloridas-456Τ46Ψ848-Χ3Σ
Παρακαλώ ακολουθήστε το παρακάτω link για την:
Anakoinosi prokirixis xloridas-456Τ46Ψ848-2ΙΨ

Πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου για την Παροχή Υπηρεσιών με τίτλο: «Σχεδιασμός και Κατασκευή Ιστοσελίδας»

Παρακαλώ ακολουθήστε το link:
Teliki anakoinosi prokirixis istoselidas 456Τ46Ψ848-ΕΚ6

Πέμπτη 10 Νοεμβρίου 2011

Διάσωση γκιόνη από το Φορέα Διαχείρισης

(Φωτογραφία: Β. Καραγιάννη - Γεωπόνος Φ.Δ.)

Ένα τραυματισμένο γκιόνη (Otus scops) διέσωσε ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου. Το όμορφο πτηνό βρέθηκε στην βιομηχανική περιοχή του Αργοστολίου. Το επιστημονικό προσωπικό του Φορέα τη φρόντισε, της έδωσε νερό, και την έστειλε σε Κέντρο Περίθαλψης Αγρίων Ζώων στην Αθήνα για να αποκατασταθεί πλήρως η υγεία της. Εξαιτίας της αλόγιστης χρήσης φυτοφαρμάκων που δηλητηριάζουν τροφές και τα τρωκτικά με τα οποία τρέφονται οι κουκουβάγιες διαπιστώνεται ότι ο αριθμός τους μειώνεται συνεχώς και επομένως χρειάζονται προστασία.

(Φωτογραφία: Β. Καραγιάννη Γεωπόνος Φ.Δ.)

Ο γκιόνης, με μήκος 19 περίπου εκατοστά, είναι η μικρότερη ευρωπαϊκή κουκουβάγια με εξαίρεση την σπουργιτόγλαυκα (Glaucidium passerinum). Είναι λίγο μικρότερος από την μικρή κουκουβάγια (Athene noctua), με λεπτότερο σχήμα, μακρύτερη ουρά και πόδια χωρίς φτερά. Το φτέρωμά του είναι ανοιχτόχρωμο, καστανοκόκκινο προς γκρίζο, διάστικτο με τεφροκάστανες μικρές κηλίδες και σκωληκοειδείς γραμώσεις, καθώς και υπόλευκες κηλίδες και μπαλώματα. Το χρώμα της ίριδάς του είναι κίτρινο. Ο γκιόνης είναι αποκλειστικά νυκτόβιος και θερμόφιλος. Φωλιάζει σε τρύπες και κοιλότητες δένδρων ή εγκαταλειμμένες φωλιές άλλων πουλιών. Ζει και αναπαράγεται σε ανοιχτά δάση, οικισμούς, πάρκα, κοντά σε κατοικημένες περιοχές, φυτείες, κήπους κ.τ.λ. Τρέφεται κυρίως με έντομα, αλλά πολλές φορές θηρεύει και μικρά ερπετά και μικροθηλαστικά και είναι ιδιαίτερα ωφέλιμος στη γεωργία.

Τετάρτη 26 Οκτωβρίου 2011

Τα πλατάνια της Ελλάδας κινδυνεύουν με εξαφάνιση

Εικόνα 1. Νεκρωμένο άτομο Πλατάνου από την ασθένεια

Το φθινόπωρο του 2003 βρέθηκε στην Ελλάδα η ασθένεια του «μεταχρωματικού έλκους του πλατάνου», που προκαλείται από το μύκητα Ceratocystis fimbriata f.sp. platani. Το παθογόνο προσβάλλει μόνο είδη πλατάνου. Είναι η πλέον καταστρεπτική ασθένεια του πλατάνου διεθνώς, προκαλώντας νέκρωση των δένδρων (Εικόνα 1.). Νεαρά δένδρα συνήθως νεκρώνονται σε χρόνο μικρότερο των δύο ετών, ενώ τα μεγαλύτερα δένδρα μπορούν να επιβιώσουν για αρκετά χρόνια μετά την προσβολή τους από το παθογόνο, ωστόσο, ο θάνατος των προσβεβλημένων φυτών είναι αναπόφευκτος. Η ασθένεια έχει προκαλέσει τεράστιες καταστροφές στην Ιταλία και τη Γαλλία, όπου πιθανολογείται ότι εισήχθηκε από τις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Στην Ελλάδα πιθανόν να έχει εισαχθεί με πολλαπλασιαστικό υλικό. Το παθογόνο αυτό αποτελεί μια τεράστια απειλή για τα πλατάνια της Ελλάδας και θα πρέπει να επιδιωχθεί με κάθε τρόπο η άμεση αντιμετώπισή του.

Εικόνα 2. Ο προσβεβλημένος εσωτερικός φλοιός και η περιοχή του καμβίου παίρνουν μια σκούρα κυανόμαυρη απόχρωση

Συμπτώματα-Διάδοση: Το πλέον εμφανές σύμπτωμα είναι ο ξαφνικός μαρασμός ενός τμήματος της κόμης. Αυτό εμφανίζεται συνήθως την άνοιξη και το καλοκαίρι, που οι ανάγκες του φυτού σε νερό είναι αυξημένες. Τα φύλλα κιτρινίζουν πρόωρα και μαραίνονται· έτσι μπορούν να διακριθούν από τα γειτονικά υγιή φύλλα. Πολύ συχνά την άνοιξη, ένας κλάδος ή ολόκληρο το δένδρο μπορεί να μην αναβλαστήσει καθόλου, ή οι νέοι οφθαλμοί ξαφνικά μαραίνονται και νεκρώνονται πριν ακόμη αναπτυχθούν. Σε μεγάλα δένδρα με προσβολή στον κορμό, πριν εμφανιστούν νεκρώσεις κλάδων, παρατηρείται μια γενική αραίωση της κόμης και συμπτώματα μικροφυλλίας. Κατά μήκος του προσβεβλημένου κορμού και των κλάδων παρατηρούνται επιμήκη έλκη, ωστόσο, αυτά είναι αρκετές φορές δυσδιάκριτα, επειδή καλύπτονται από το φλοιό.

Ο προσβεβλημένος εσωτερικός φλοιός και η περιοχή του καμβίου παίρνουν μια σκούρα κυανόμαυρη απόχρωση (Εικόνα 2). Το σομφό ξύλο μεταχρωματίζεται σε καστανοκόκκινο έως κυανόμαυρο. Σε εγκάρσια τομή τα μεταχρωματισμένα τμήματα του ξύλου έχουν ακτινική διάταξη και επεκτείνονται ορισμένες φορές μέχρι το κέντρο του κορμού. Σε προσβεβλημένα δένδρα που δεν έχουν ακόμα νεκρωθεί, όταν αποκολληθεί ο φλοιός, διακρίνονται κατά μήκος του κορμού και των κλάδων λωρίδες μεταχρωματισμένου ξύλου, σε σχήμα ελλειπτικό έως φλογοειδές (Εικόνα 3).

Πολύ συχνά ο μύκητας μεταφέρεται από προσβεβλημένα σε υγιή φυτά με τα εργαλεία κλαδεύσεως και υλοτομίας. Κίνδυνος διάδοσης του παθογόνου υπάρχει επίσης με τις εργασίες υλοτομίας ασθενών δένδρων, όταν αυτές δε γίνονται με την απαιτούμενη προσοχή και επιμέλεια. Το παθογόνο μπορεί να επιβιώσει για μεγάλα χρονικά διαστήματα στο πριονίδι το οποίο προκύπτει από την υλοτομία και τον τεμαχισμό των δένδρων. Το πριονίδι αυτό μπορεί να μεταφερθεί με τον άνεμο ή με διερχόμενα αυτοκίνητα σε μεγάλες αποστάσεις. Επίσης, το πριονίδι ή κομμάτια από μολυσμένο ξύλο μπορεί να μεταφερθούν με το νερό στα ποτάμια. Άλλοι φορείς της ασθένειας μπορεί να είναι έντομα, πουλιά ακόμα και τρωκτικά, ωστόσο, δε θεωρούνται ως βασικοί παράγοντες διάδοσης του παθογόνου.


Εικόνα 3. Μεταχρωματισμένο ξύλο προσβεβλημένου ατόμου


Αντιμετώπιση της ασθένειας: Οι χημικές μέθοδοι που έχουν εφαρμοστεί μέχρι σήμερα αποδείχτηκαν αναποτελεσματικές. Επειδή η ασθένεια διαδίδεται κυρίως ανθρωπογενώς, είναι δυνατόν να περιοριστεί η διασπορά της με τη λήψη προληπτικών φυτοπροστατευτικών μέτρων. Επιβάλλεται η λήψη αυστηρών μέτρων παρεμπόδισης της εισόδου της ασθένειας σε νέες περιοχές, με την απαγόρευση διακίνησης πολλαπλασιαστικού υλικού από τις περιοχές που έχει διαπιστωθεί η ασθένεια. Η διακίνηση ξύλου πλατάνου από τα προσβεβλημένα δένδρα, για καυσόξυλα ή άλλες χρήσεις, ενέχει τον κίνδυνο διάδοσης του παθογόνου σε νέες περιοχές και πρέπει να απαγορευτεί.

Τα προσβεβλημένα δένδρα καθώς και τα γειτονικά τους που είναι ύποπτα προσβολής πρέπει να υλοτομούνται και αν είναι δυνατόν να εκριζώνονται. Σε νέες εστίες προσβολής, η αντιμετώπιση της ασθένειας είναι περισσότερο αποτελεσματική όταν γίνει έγκαιρη διάγνωση και ο αριθμός των ασθενών δένδρων είναι περιορισμένος.

Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να συλλέγονται όλα τα υπολείμματα υλοτομίας, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και το πριονίδι που παράγεται, και να καταστρέφονται με καύση. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν μεγάλα πλαστικά φύλλα κάτω από τα δένδρα που υλοτομούνται για να είναι δυνατή η συλλογή του πριονιδιού που παράγεται με την υλοτομία και τον τεμαχισμό του δένδρου. Επίσης, είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν αλυσοπρίονα με ειδική συσκευή που παγιδεύει το πριονίδι και δε διασπείρεται στην ατμόσφαιρα. Επειδή ένα μέρος από το πριονίδι μπορεί να διαφύγει, Θα πρέπει να ακολουθεί απολύμανση στα σημεία υλοτομίας, με τη χρησιμοποίηση ενός κατάλληλου μυκητοκτόνου (συνήθως 2% benomyl) ή 0.5% υποχλωριώδους νατρίου (χλωρίνης). Όλα τα εργαλεία υλοτομίας (τσεκούρια, πριόνια, λάμες αλυσοπρίονων κλπ.) πρέπει να απολυμαίνονται, με εμβάπτιση για αρκετά λεπτά σε ένα διάλυμα 1% υποχλωριώδους νατρίου και 50% μετουσιωμένης αιθυλικής αλκοόλης (πράσινο οινόπνευμα).

(Κείμενο του Δρ. Τσόπελα Παν. του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών Αθηνών – Ανακοίνωση και στο 15ο Δασολογικό Συνέδριο, Καρδίτσα 2011. Πληροφορίες: tsop@fria.gr).

Πέμπτη 13 Οκτωβρίου 2011

Συμμετοχή του Φορέα σε ημερίδα για την Κλιματική Αλλαγή


Το επιστημονικό προσωπικό του Φορέα Διαχείρισης του Ε.Δ. Αίνου συμμετείχε σε ημερίδα σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα δασικά οικοσυστήματα στα πλαίσια του ερευνητικού προγράμματος CLIM-RUN (Climate Local Information in the Mediterranean region Responding to User Needs). Η ημερίδα διεξήχθη στις 28/9/2011 στις εγκαταστάσεις του Αστεροσκοπείου της Πεντέλης με τίτλο: «Επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής στις δασικές πυρκαγιές και στα δασικά οικοσυστήματα».

Το CLIM-RUN είναι ένα ερευνητικό πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του 7ου Προγράμματος Πλαισίου για την έρευνα. Το ερευνητικό έργο στοχεύει στην ανάπτυξη ενός πρωτοκόλλου παροχής κλιματικής πληροφορίας για τη δράση σε τοπική και περιφερειακή κλίμακα, περιορισμένη σε διάφορους κοινωνικούς τομείς. Ο χρονικός ορίζοντας ενδιαφέροντος είναι η περίοδος 2010-2050 που περιλαμβάνει τη συνεισφορά τόσο της υπερδεκαετούς μεταβλητότητας, όσο και της κλιματικής αλλαγής εξαιτίας των αερίων του θερμοκηπίου.

Το CLIM-RUN ακολουθεί μία διαδικασία εκμάθησης κατά την οποία η έγκαιρη συμμετοχή των ενδιαφερομένων φορέων είναι κρίσιμης σημασίας για την δημιουργία δίαυλων επικοινωνίας. Στόχος είναι ο σαφής καθορισμός των αναγκών σε κλιματική πληροφορία και η αξιολόγηση του υπό δημιουργία πρωτοκόλλου σε επιλεγμένους αλληλοεξαρτώμενους τομείς όπως: η ενέργεια, ο τουρισμός και οι φυσικές καταστροφές.

Το πρόγραμμα θα ασχοληθεί επίσης με την βελτίωση των μοντέλων και των εργαλείων υποβιβασμού κλίμακας για τη βέλτιστη ανταπόκριση στις ανάγκες των τελικών χρηστών. Τελικός στόχος είναι να τεθούν οι βάσεις για την δημιουργία ενός κλιματικού δικτύου στην λεκάνη της Μεσογείου, το οποίο θα συγκλίνει σε ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο.

Η προσαρμογή των δασών στην κλιματική αλλαγή δεν έχει διερευνηθεί σε βάθος ούτε στην Ελλάδα αλλά ούτε στον υπόλοιπο κόσμο. Τα δάση είναι βασικά στοιχεία του παγκόσμιου κύκλου του άνθρακα κυρίως ως πηγές και αποθήκες άνθρακα. Η υποβάθμιση των δασών με διάφορες ανθρωπογενείς δραστηριότητες (δασικές πυρκαγιές, αποψιλώσεις, λαθροϋλοτομίες) συμβάλουν στην επίσπευση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, ενώ αντίθετα η αειφορική διαχείριση των δασών συμβάλλει στο μετριασμό αυτών.

Μερικές από τις γενικότερες επιπτώσεις αλλαγής του κλίματος αναφέρονται παρακάτω:

Η βροχή θα μειωθεί κατά περίπου 5% με αισιόδοξες προβλέψεις και 19% με τις πιο απαισιόδοξες. Η θερμοκρασία του αέρα θα αυξηθεί 3 βαθμούς ή 6,5 βαθμούς με αισιόδοξες και απαισιόδοξες προβλέψεις αντίστοιχα. Η ένταση των ετήσιων ανέμων θα αυξηθεί κατά 10%. Σε περιοχές με Μεσογειακό κλίμα θα μειωθούν οι χιονοπτώσεις, και η διάρκεια τήξης του χιονιού, θα παρατηρηθεί αύξηση του μέσου όρου την ημερήσιας ελάχιστης θερμοκρασίας, ακραία καιρικά φαινόμενα π.χ. χιονόπτωση αργά την άνοιξη, περισσότερη ξηρασία σε ήδη ξηρές περιοχές. Στην Ελλάδα έχουν γίνει παρατηρήσεις από δασολόγους της πράξης στα δάση σχετικά με αλλαγές του κλίματος. Κάποιες διαπιστώσεις είναι: ότι οι βροχές είναι μεν ικανοποιητικές στα ψηλά παραγωγικά μας δάση, αλλά οι χιονοπτώσεις είναι μικρότερες και σε αριθμό και σε διάρκεια.

Οι επιστήμονες που ασχολούνται με την κλιματική αλλαγή αναμένουν μια μείωση της βιοποικιλότητας, γιατί θα υπάρξει μία μετατόπιση των θερμών ορίων ορισμένων ειδών σε μεγάλα υψόμετρα. Δασικά είδη που αναμένεται να επηρεαστούν περισσότερο στη χώρας μας είναι η οξυά, το νότιο όριο της οποία είναι στη Φθιώτιδα, η ερυθρελάτη, η δασική πεύκη και η συμήδα. Αναμένουν επίσης, αύξηση της αντιπυρικής περιόδου, των πυρκαγιών και των ημερών κινδύνου πυρκαγιάς, μείωση των ημερών με νυχτερινό παγετό, αύξηση της χρονικής διάρκεια της βλαστητικής περιόδου 15 με 20 μέρες περίπου, αύξηση των ασθενειών και των νεκρώσεων των δέντρων από δευτερογενείς προσβολές και ξηρασία, μείωση της παραγωγικής ικανότητας, μείωση της παραγωγής της βοσκήσιμης ύλης, αυξηση του ρυθμού εδαφικής διάβρωσης και ερημοποίηση.

Μέτρα τα οποία έχουν προταθεί κάνουν λόγο για μακροχρόνιο σχεδιασμό διαχείρισης των δασικών οικοσυστημάτων λαμβάνοντας υπόψη τις μελλοντικές κλιματικές αλλαγές. Αλλα πιο άμεσα μέτρα είναι: η παρακολούθηση των νεκρώσεων και της γενικότερης υγείας του δάσους, η αποκατάσταση του δασικού δυναμικού, η πρόληψη δασικών πυρκαγιών, η αναγωγή των υποβαθμισμένων δασών, η παρακολούθηση της βιοποικιλότητας και των σπανίων και απειλούμενων ειδών χλωρίδας και πανίδας τόσο χωρικά όσο και χρονικά.

Η συνεργασία του Φορέα με τους ερευνητικούς φορείς που συμμετέχουν στο πρόγραμμα θα είναι στενή ώστε να υπάρξουν δεδομένα και αποτελέσματα για την περιοχή της Κεφαλονιάς και ειδικότερα για τον Εθνικό Δρυμό του Αίνου.

Τετάρτη 21 Σεπτεμβρίου 2011

Περιβαλλοντική εκπαίδευση από το Φορέα Διαχείρισης Ε.Δ. Αίνου

Ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου ενημερώνει ότι και για το σχολικό έτος 2011-2012 οργανώνει και υλοποιεί προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, όπως έχει πράξει και κατά τα προηγούμενα έτη λειτουργίας του. Τα προγράμματα απευθύνονται σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης (Δημοτικό, Γυμνάσιο, Λύκειο, Μεταλυκειακές Σχολές και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα).

Τα προγράμματα υλοποιούνται τόσο στην περιοχή της λιμνοθάλασσας του Κουτάβου (υγροτοπικό οικοσύστημα), όπου βρίσκεται η έδρα του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου, όσο και στον Εθνικό Δρυμό Αίνου (δασικό οικοσύστημα), που αποτελεί την περιοχή ευθύνης του Φορέα.

Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να επιλέξουν από μια σειρά δραστηριοτήτων, οι οποίες, ενδεικτικά, περιλαμβάνουν:

Ι) Μη υπαίθριες δραστηριότητες ενημέρωσης και πληροφόρησης των μαθητών:

Επίσκεψη στις εκθέσεις του Κέντρου Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Κουτάβου και του Περιβαλλοντικού Κέντρου του Αίνου.

Ενημέρωση με τη χρήση εποπτικών μέσων πάνω στις ακόλουθες θεματικές ενότητες:

  • Εθνικός Δρυμός Αίνου (φυσικό περιβάλλον, ιστορία, παραδόσεις).
  • Τα ζώα και τα πουλιά της Κεφαλονιάς.
  • Τα σπάνια και ενδημικά φυτά της Κεφαλονιάς.
  • Τα φυτά της Κεφαλονιάς και οι χρήσεις τους.
  • Οι προστατευόμενες περιοχές της Κεφαλονιάς.

ΙΙ) Υπαίθριες δραστηριότητες για την αναγνώριση του φυσικού περιβάλλοντος και των χαρακτηριστικών της περιοχής:

Επιλογή από πεζοπορικές διαδρομές, μέσα από τις οποίες ερμηνεύονται στοιχεία του περιβάλλοντος.

Παρατήρηση των ζώων και των πουλιών της περιοχής με τη χρήση διοπτρών παρατήρησης και με κιαλιών.

Παρατήρηση των σπανίων και ενδημικών φυτών του Αίνου και της Κεφαλονιάς στους βιοτόπους τους, κατά την εποχή της άνθησής τους.

ΙΙΙ) Ψυχαγωγία μέσα από την επαφή με τη φύση:

Ομαδικά παιχνίδια με περιβαλλοντικό περιεχόμενο.

Χειροτεχνικές δημιουργίες και κατασκευές με αντικείμενο τη φύση.

ΙV) Δραστηριότητες που αποσκοπούν στον προβληματισμό των μαθητών και την κριτική προσέγγιση θεμάτων «αειφορίας».

Η διάρκεια του προγράμματος μπορεί να κυμανθεί από 1 έως 3 ώρες, κατόπιν προηγούμενης επικοινωνίας με τους εκπαιδευτικούς. Για τα σχολεία εκείνα που δεν έχουν τη δυνατότητα μετάβασης στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Κουτάβου ή στο Περιβαλλοντικό Κέντρο του Αίνου υπάρχει η δυνατότητα ανάπτυξης μέρος των δραστηριοτήτων στους αντίστοιχους εκπαιδευτικούς χώρους.

Τα ανωτέρω προγράμματα έχουν ως στόχο την ενίσχυση της γνώσης, του ενδιαφέροντος και της αγάπης των μαθητών για το περιβάλλον και τις προστατευόμενες περιοχές της Κεφαλονιάς και την ανάπτυξη αισθήματος ευθύνης ως προς τη διαχείρισή τους. Επιπλέον ενθαρρύνεται η ομαδικότητα, η συνεργασία και η αίσθηση της πλήρωσης που προέρχεται από την περιήγηση σε έναν υγρότοπο, την πεζοπορία στο βουνό και την επαφή με τη φύση γενικότερα.

Ο Φορέας Διαχείρισης παράσχει σε εκπαιδευτικούς και μαθητές που συμμετέχουν στα προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης έντυπο, ενημερωτικό υλικό (αφίσες, φυλλάδια, κ.λπ.) με θέμα τον Εθνικό Δρυμό Αίνου. Στην έδρα του Φορέα Διαχείρισης υπάρχει βιβλιοθήκη, την οποία μπορούν να χρησιμοποιήσουν εκπαιδευτικοί και μαθητές. Εκεί θα βρουν μία σειρά από Πακέτα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (3 για τον Εθνικό Δρυμό Αίνου, 2 για την υπόλοιπη Κεφαλονιά, 1 για την Ιθάκη και 4 γενικότερου περιβαλλοντικού περιεχομένου) και βιβλία με πληροφορίες για τα φυτά, τα ζώα και τα πουλιά της Ελλάδας.

Για την καλύτερη οργάνωση και υλοποίηση των ανωτέρω δραστηριοτήτων οι εκπαιδευτικοί καλούνται να έρχονται εγκαίρως (τουλάχιστον δύο ημέρες πριν) σε επικοινωνία με την υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου, κ. Βασιλική Καραγιάννη (Τηλ./Fax: 26710-29258, Ε-mail: foreasainou@ath.forthnet.gr).

Πέμπτη 8 Σεπτεμβρίου 2011

Το πιο χαρακτηριστικό πουλί του Αίνου...


(Πηγή: http://miedoslibres.wordpress.com, 2011)

Αν θέλαμε να αναφερθούμε για το πιο χαρακτηριστικό μεγαλόσωμο πτηνό του Αίνου, αυτό θα είναι χωρίς αμφιβολία, η κίσσα (Garrulus glandarius). Η κίσσα είναι όμορφο πουλί με χαρακτηριστικά γαλάζια φτερά, που ξεπετάγεται από το φύλλωμα των δέντρων του Αίνου και που με το χαρακτηριστικό πέταγμά της είναι εύκολο να τη ξεχωρίσεις. Το μήκος της φτάνει τα 35 cm και το άνοιγμα φτερούγας τα 58 cm. Αναπαράγεται στα υψηλά δέντρα της ελάτης του βουνού. Στη περιοχή του Αίνου προτίμα τις δρύς (αριές) και τα πουρνάρια από τα οποία αποθηκευεί τα βελανίδια ως χειμερινή τροφή, μεταφέροντάς τα χιλιόμετρα μακριά. Είναι ντροπαλή και προσέχτική και δύσκολα την πλησιάζουμε. Είναι πουλί παμφάγο και το διαιτολόγιό της αποτελείται και από αυγά, νεοσσούς και μικρά πουλιά.

Το σύνηθες κελάηδισμά της, είναι μια σκληρή στριγκλιά που τη χρησιμοποιεί όταν βλέπει διάφορα αρπακτικά ζώα, αλλά η κίσσα είναι γνωστή για τον μιμητισμό της, έτσι ώστε συχνά να ακούγεται σαν ένα διαφορετικό είδος που είναι αδύνατο να ξεχωρίσεις την ταυτότητά του. Μπορεί να μιμηθεί ακόμη και τον ήχο του πουλιού που του επιτίθεται όπως η κουκουβάγια του δάσους (γνωστή ως χουχουριστής - Strix Aluco).

Η κίσσα αποτελεί πιθανή λεία τόσο για τις κουκουβάγιες τη νύχτα, όσο και για άλλα αρπακτικά πτηνά κατά τη διάρκεια της ημέρας, όπως τα διπλοσάϊνα (Αccipiter gentilis) και οι πετρίτες (Falco peregrinus). (Πηγή: ΕΟΕ, 2007, Τα πουλιά της Ελλάδας, της Κύπρου και της Ευρώπης, Βικιπέδια-εγκυκλοπαίδεια).


Δευτέρα 29 Αυγούστου 2011

Σκέψεις για μια ιδανική πυροπροστασία...

Οι δασικές πυρκαγιές απειλούν να αφανίσουν κάθε είδος βλάστησης στη χώρας μας. Για ένα ακόμη καλοκαίρι δημιουργήθηκαν συνθήκες ευνοϊκές για την έκρηξη και ταχεία εξάπλωση των πυρκαγιών και αμέσως ξέσπασαν πολλά μέτωπα σε όλη τη χώρα (π.χ. Αχαΐα, Έβρος) που, σε συνδυασμό με την επικρατούσα εύφλεκτη βλάστηση, και τους ισχυρούς άνεμους (μελτέμια) που έπληξαν την χώρα για λίγες ημέρες έκαψαν μεγάλες δασικές εκτάσεις.

Στην περιοχή του Εθνικού Δρυμού Αίνου έχουν κατά το παρελθόν ξεσπάσει πολλές πυρκαγιές οι οποίες απείλησαν τον Εθνικό Δρυμό, ενώ έχουν κάψει και μεγάλο τμήμα του. Η προστασία του Εθνικού Δρυμού αποτελεί κυρίαρχο μέλημα του Φορέα Διαχείρισης, ο οποίος με τα όσα μέσα και προσωπικό διαθέτει συμβάλει στην προσπάθεια προστασίας σε συνεργασία και με άλλους φορείς (Πυροσβεστική, πολιτική προστασία, εθελοντικές ομάδες δασοπυρόσβεσης, Δασική Υπηρεσία).

Η εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου συστήματος προστασίας του Εθνικού Δρυμού είναι απαραίτητη, όπως έχουν εκπονήσει κι άλλοι φορείς προστατευόμενων περιοχών όπως ο Φορέας Διαχέιρισης του Εθνικού Δρυμού της Πάρνηθας. Αρχικά, ιδανική θα ήταν μια αντιπυρική μελέτη προστασίας του Δρυμού, η οποία θα περιγράφει την υφιστάμενη κατάσταση και θα προτείνει μέτρα για τη βελτίωση των υποδομών και του εξοπλισμού και θα περιέχει έναν σχεδιασμό και μία οργάνωση των συντελεστών της προστασίας.

Η ίδρυση μόνιμων πυροφυλάκιων (π.χ. στις περιοχές του Φαγιά, στη Μελανίτσα, στη Χιονίστρα) θα ενίσχυε την προστασία της περιοχής. Τα πυροφυλάκεια να είναι εφοδιασμένα με κατάλληλο εξοπλισμό, ο οποίος να αποτελείται από διόπτρες μεγάλης ισχύος, χάρτη κλίμακας 1:50.000 με συντεταγμένες, μεγάλο μοιρογνωμόνιο σε σταθερή βάση μαζί με στόχαστρο ή τοπογραφική πυξίδα και ασύρματο για την αναγγελία, και τέλος να είναι επανδρωμένα με προσωπικό του Φορέα. Επίσης χρειάζονται και «πυροφυλάκια κινητού τύπου», δηλαδή οχήματα που να περιπολούν σε περίοπτες θέσεις και να ελέγχουν οπτικώς ορισμένο τομέα. Ο Φορέας Διαχείρισης διαθέτει ένα αγροτικό όχημα τύπου 4x4, όμως η αγορά και ενός δεύτερου οχήματος θα βελτίωνε την προστασία του Δρυμού. Τα οχήματα θα πρέπει να εφοδιαστούν με μέσα επικοινωνίας (ασυρμάτους), όργανα (μετεωρολογικό σταθμό, πυξίδα, χάρτες) και μέσα κατάσβεσης (ψεκαστήρες και δεξαμενές νερού).

Στην περιοχή του Δρυμού υπάρχουν δεξαμενές δασοπυρόσβεσης (τσιμεντένιες, πλαστικές). Σκοπός του Φορέα είναι η προμήθεια και άλλων δεξαμενών. Το οδικό δίκτυο του Δρυμού προσφέρει αντιπυρική προστασία και διάσπαση της συνέχειας της δασικής βλάστησης. Όμως, σε μερικά σημεία η προσπέλαση των πυροσβεστικών οχημάτων και η μεταφορά του προσωπικού είναι αδύνατη. Χρειάζεται, συντήρηση του υφιστάμενου δικτύου, ανακατασκευή του σε σημεία που έχει καταστραφεί και διάνοιξη νέων δασικών δρόμων για την κάλυψη όλου του Δρυμού.

Ο Φορέας Διαχείρισης ιδανικό θα ήταν να διαθέτει πληροφοριακό και τηλεμετρικό σύστημα εντοπισμού θέσεων και καταγραφής εικόνων μέσω ψηφιακών καμερών. Το σύστημα να βασίζεται στην τεχνολογία της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών και να αποτελείται από υποσύστημα διαχείρισης γεωγραφικών δεδομένων και γραφικής απεικόνισής τους και υποσύστημα επικοινωνιών. Οι πληροφορίες που θα διαχειρίζεται το σύστημα να είναι χαρτογραφικά και γεωγραφικά δεδομένα, εικόνες βίντεο και γεωγραφικές θέσεις οχημάτων του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου.

Οι εργασίες διάσπασης της συνέχειας της δασικής βλάστησης, ιδανικό θα ήταν να είναι συνεχείς, ώστε να ενισχυθεί η αυτασφάλεια του ελατοδάσους και η ταχεία ανεμπόδιστη και ακίνδυνη επέμβαση των επίγειων σωστικών μέσων, όταν και όπου εκδηλώνεται η πυρκαγιά, αλλά και μείωση του βαθμού του κινδύνου του ανθρώπινου δυναμικού που ασχολείται με την κατάσβεση.

Ο Φορέας Διαχείρισης έχει προβεί στην πρόσληψη προσωπικού για την αντιπυρική περίοδο, το οποίο μαζί με το επιστημονικό προσωπικό και σε κυλιόμενες βάρδιες διεξάγει περιπολίες και ελέγχους, συμβάλλοντας στην προστασία του Δρυμού.

Πέμπτη 25 Αυγούστου 2011

Παρατήρηση πουλιών


Για τον Εθνικό Δρυμό του Αίνου υπάρχει η άποψη ότι η ορνιθοπανίδα του δεν είναι πολύ πλούσια. Συνήθως, για το πόσο πλούσια είναι η ορνιθοπανίδα ενός τόπου (σε ποικιλία ειδών και σε μεγέθη πληθυσμών), εξαρτάται από το πόσο ποικίλη σε δομή είναι η βλάστηση. Είναι γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος του Δρυμού καλύπτεται με ελατοδάση που έχουν απλή και μονότονη μορφή και δομή, χωρίς καθόλου σχεδόν υποβλάστηση. Επίσης, η έλλειψη νερού και επαρκούς τροφής περιορίζουν αποφασιστικά την ορνιθοπανίδα. Στην περιοχή του Αίνου, οι πυρκαγιές και οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες έχουν επίδραση στους πληθυσμούς πολλών δασόβιων ειδών, που διαβιούν στην περιοχή. Το επιστημονικό προσωπικό του Φορέα Διαχείρισης με τη βοήθεια του φωτογράφου Άγριας Πανίδας κ. Χρήστου Βλάχου ο οποίος βρέθηκε στο νησί της Κεφαλονιάς, συμμετείχε σε παρατήρηση της ορνιθοπανίδας του Δρυμού. Κατά την παρατήρηση έγινε οπτική ή ακουστική καταγραφή των παρακάτω ειδών: Αετομάχος (Lanius collurio), Σταχτοκεφαλάς (Lanius minor), Σπίνος (Fringilla Coelebs), Καλόγερος (Parus major), Ελατοπαππαδίτσα (Parus ater), Κίσσα (Garrulus glandarius), Κοκκινολαίμης (Erithacus rubecula), Πυρροβασιλίσκος (Regulus ignicapillus), Χρυσοβασιλίσκος (Regulus regulus), Γαλαζοκότσυφας (Monticola solitarius), Μαυρολαίμης (Saxicola torquata), Σταχτοπετρόκλης (Oenanthe oenanthe), Ασπροκώλα (Oenanthe hispanica), Βλαχοτσίχλονο (Emberiza hortulana), Μαυροτσιροβάκος (Sylvia melanocephala), Βραχοκιρκίνεζο (Falco tinnunculus), ενω παρατηρήθηκε και Χουχουριστής (Strix aluco). Μήπως λοιπόν πρέπει να αναθεωρήσουμε απόψεις σχετικά με την ορνιθοπανίδα του Δρυμού; Για να μπορέσουμε να καταλήξουμε σε αφαλή συμπεράσματα θα πρέπει να εκπονηθεί μελέτη η οποία βρίσκεται στις άμεσες προτεραιότητες του Φορέα Διαχείρισης.

Τρίτη 23 Αυγούστου 2011

Τα "γλυπτά" του Αίνου


Είναι αξιοθαύμαστο το πώς οι θάμνοι και γενικότερα τα λιβαδικά φυτά αντιδρούν στην βόσκηση των κτηνοτροφικών ζώων στον Αίνο, δημιουργώντας ενά μωσαϊκό φυτικών "γλυπτών", δίνοντας έτσι μία ξεχωριστή όψη στο τοπίο. Οι θάμνοι και ειδικά το πουρνάρι βόσκεται συστηματικά στο βουνό, από τα γίδια. Ο θάμνος αυτός έχει την τάση να μεγαλώνει επικόρυφα και να γίνεται ψηλό δέντρο, όπως συμβαίνει στις εγκαταστάσεις του ΝΑΤΟ που είναι περιφραγμένες και προστατεύονται από τη βόσκηση. Η αποκοπή του επικόρυφου οφθαλμού από τα ζώα έχει ως αποτέλεσμα, σημαντική ποσότητα αυξητικών ορμονών να διαχέεται πρός τους πλάγιους οφθαλμούς και να προκαλεί έκπτυξή τους. Στην περίπτωση αυτή, ο θάμνος παραμένει χαμηλός και πλούσιος σε νέους τρυφερούς και φυλλοφόρους βλαστούς, αυξάνοντας την παραγωγή της βοσκήσιμης ύλης. Μάλιστα πολλές φορές συμβαίνει οι πλάγιοι νέοι βλαστοί να είναι τόσοι πολλοί, ώστε τα ζώα να μην μπορούν να τους ελέγξουν, πράγμα που δημιουργεί ένα σύστημα αυτοπροστασίας του θάμνου κατά της βόσκησης, δίνοντας αυτή τη χαρακτηριστική μορφή, που την συναντάμε ειδικά στην περιοχή του Φαγία και της Ζωοδόχου Πηγής στην Νοτιοανατολικές πλαγιές του Αίνου.

Πέμπτη 18 Αυγούστου 2011

Ένα τραυματισμένο διπλοσάϊνο...


Η περιπολία του προσωπικού φύλαξης στο Εθνικό Δρύμο έχει και κάποια απρόοπτα... Ενα γεράκι και πιο συγκεκριμένα ένα διπλοσάινο βρέθηκε στην άκρη δασικού δρόμου στις νότιες πλαγιές του όρους. Φαινόταν υποσιτισμένο και εξουθενωμένο και χρειαζόταν βοήθεια. Το προσωπικό μετέφερε το πτηνό στα γραφεία του Φορέα Διαχείρισης, όπου το φρόντισε και κανόνισε μεταφορά του σε κέντρο περίθαλψης αγρίων ζώων. Το διπλοσάϊνο (Accipiter gentilis) έχει χοντρά φαρδιά φτερα, μακρύ σώμα και στήθος. Στον Αίνο φτιάχνει τη φωλιά του σε ώριμα άτομα ελάτης, αλλά κυνηγά σε ανοικτές αγροτοδασικές περιοχές. Η περίοδος ωοτοκίας ξεκινά από τα τέλη Μαρτίου έως αρχές Μαίου. Η επώαση διαρκεί 35-42 ημέρες. Τα νεαρά πουλιά βγαίνουν περί τέλη Ιουνίου και τον Ιούλιο και μένουν στη φωλιά για επτά εβδομάδες.